İnsan başı
resimlemek
Her insanın başı kendine özgü bir yapıya sahiptir. Portre
çalışması yaparken temel prensipleri bilerek bu prensiplerden faydalanmak size
yardımcı olacaktır.
Saçları tamamen kesilmiş
bu insan başında, kafa açık bir şekilde görünür durumda. Kafatasının altındaki
yapı ile yüz hatlarının birbirleriyle olan ilişkisi daha belirgin bir biçimde
ortaya çıkıyor.
Bir portre çizerken dikkat
etmeniz gereken birçok ayrıntı vardır; kafanın şeklini nasıl oluşturacağınız,
bireyin yüz hatlarını nasıl vereceğiniz, gölgeleme yöntemini nasıl
kullanacağınız gibi. Tüm bu ayrıntıları dikkatle çalışırsanız, iyi bir
benzerlik yakalamanın daha kolay hale geldiğini göreceksiniz.
Kafatası yapısı
Kafatasının altında yatan
kemik yapısının, kafanın şeklini ve yüz hatlarını nasıl belirlediğini bilmek
portre çalışmalarında çok faydalı olacaktır. Kafatasının şekli, kendini elmacık
kemiği, çene kemiği, burun ve kafa kemiği olarak yüzde gösterir. Kafatasının
yapısı, aynı zamanda yüz hatlarının duruşunu da etkiler.
Birçok kişide bazı orantılar
benzerlik gösterir (bkz. Portre Çizimi, sayfa 578). Örneğin, kafanın en üst
noktasından gözlere olan uzaklık yaklaşık olarak gözlerden çeneye kadar olan
uzaklığa eşittir. Kaşlardan, burnun alt noktasına kadar olan uzaklık, yine
yaklaşık olarak burnun alt noktasından çeneye kadar olan uzaklığa eşittir.
Gözler arasındaki boşluk ise bir gözün genişliği kadardır. Ancak, her bir
bireyin kendine özgü özelliklerini, bir kurşun kalem yardımıyla her zaman
ölçmek gerekir.
YÜZ HATLARINI RESİMLEMEK
Her ne kadar herkesin kendine
özgü bir yüzü olsa da, çizime başlarken dikkat etmeniz gereken bazı ortak
özellikler vardır. Bu plasterden hazırlanmış modellerdeki klasik özellikler,
Michelangelo’nun (1475-1564) David adlı heykelinden çalışılmıştır. Bu
modelleri, İngiletere’deki “British Museum”da görebilirsiniz.
GÖZ
Göz, basit anlatımıyla,
kafatası içindeki bir oyuk içine yerleştirilmiş bir küçük bir toptur. Gözün üst
kısmındaki koyuluk, çıkıntı yapan alın kemiğini işaret etmektedir. Göz kapakları,
iris (göz bebeği) etrafındaki bir çift eğri çizgiyle belirtilmiştir.
BURUN
Burnu görüntülemek için basit
ama yardımcı bir yöntem olarak; bir küreden çıkan silindir düşünün; burun
delikleri için de her iki yanda birer çeyrek küre ekleyin. Burun etrafını ve
burun deliklerinin içini koyulaştırın.
AĞIZ
Ağız yuvarlak bölümlerden
meydana gelmiştir; üç tane üst dudak kısmında (dairesel bir merkez alanı ve her
iki yanda birer yuvarlaklık) ve alt dudakta da iki yuvarlak. Çene, onun altında
dairesel bir şekildir. Dudakların birleştiği noktalardan geçen çizgiye dikkat
edin.
KULAK
Kulak, sonunda büyük yuvarlak
kulak memesi ile biten bir kıkırdak kenarı; bunun içinde dışarıya çıkıntı yapan
yarı dairesel bir kıkırdak parçası olarak iki bölümde özetlenebilir. Kulağın iç
kısmı ve etrafına gölgeleme yapmak gerekir.
MALZEMELER
Bir parça krem rengi pastel
kağıdı
Kızıl renk Conte kalemi
Silgi
Maket bıçağı
İLK ADIMLAR
1 Oranları belirleyin Conte kalemle kafanın ve
omuzların kontürünü çizin. Kaleminizle oranları ölçün. Göz seviyesinde hafif
bir eğri çizgi ve yüzün tam ortasından aşağıya doğru inen bir çizgi çekin, bu
size burnu doğru yere yerleştirmeniz konusunda yardımcı olacaktır. Yüz
özelliklerini eskiz halinde belirleyin ve yavaş yavaş geliştirmeye başlayın
(soldaki açıklamaları okuyun).
2 Bazı detaylar üzerinde çalışın Uzun, hafif tarama
çizgileriyle kafanın sağ tarafında, boyun kısmında ve çenede çalışarak kafa
modelini ortaya çıkarın. Dudakların birleştiği yerde daha kalın bir çizgi
çekip, dudaklara hafif bir koyuluk verin. Bıyığı, kaşları ve burun altındaki
gölgeyi koyulaştırın.
BAŞI MODELLEMEK
Daha fazla ton ve detay
ekleyerek insan başına daha sağlam bir duruş kazandırın. Kafanın sol yandan
aydınlandığını unutmayın, bundan dolayı koyulukların büyük bölümü başın sağ
tarafında olmalıdır.
3 Gözler üzerinde çalışın Gözleri geliştirirken,
onların yukarıda, 1 numaralı adımda çizmiş olduğunuz eğri rehber çizginin
üzerine oturduğuna dikkat edin. Üst dudaklara ağırlık verin ve üst dudakların
üstünde, çıkık alın kemiğinin altındaki alana taramayla koyuluk verin. Göz
bebeklerini ve irisleri çizin.
4 Ağız ve kulağı geliştirin En karanlıkta kalan
kafanın en sağ tarafına koyu bir ton atın. Dudakları daha iyi tanımlayın, ancak
onlara kalın kontür atmayın (bkz. Püf Noktası, altta). Kulağın dış alanı ve
girintilerini tanımlamak için koyulaştırma ve çizgi çalışmasını beraber
götürün.
5 Son detaylar üzerinde çalışın Başın kontürü
üzerinden bir kez daha geçin ve şekli keskinleştirin. Burun delikleri için iki
adet göze çarpan çizgi oluşturun ve bıyık kısmını koyulaştırın. Kafanın ve
yüzün sağ yanındaki koyuluğu hafifçe uzatın ve sadece göz altındaki açık kısım
haricinde tüm yanak alanını kapsayın.
Kafatasının yapısı
Yüzü kaplayan ince, yumuşak cildin altında, kafatasının
kemikli yapısı vardır. Bir portre çizerken kafatasının şeklini daima aklınızda
tutun, yüz hatlarına ifade kazandırmak bu şekilde mümkün olabilir. Bu
çalışmadaki gibi duruşlarda ve yandan görünümlerde, kafatasının nasıl bir daire
ve yumurta benzeri oval şekil üzerine oturduğunu göreceksiniz. Yüzün kapladığı
alan tüm kafatası alanına kıyasla oldukça küçüktür.
ANLAMLI DUDAKLAR
Dudakları önce kalın kontürle çizip ardından koyulaştırma
işlemi yapmaktan kaçının. Dudakları sadece tonla belirtirseniz daha anlamlı bir
ifadeye bürüneceklerdir. Kıvrık alt dudak ışık vurduğundan açık, üst dudak ise
ona kıyasla daha koyu çalışıldı.
İLERİ AŞAMALAR
Kafanın detaylı çalışması bittiğinden, gövdenin üst kısmını
biraz daha ortaya çıkarmakla portreye denge kazandıracaksınız. Yine de vücut
üzerinde çalışırken ana konunun portre olduğunu unutmamak gerekiyor.
6 Tişörtü çalışın Tişört üstündeki markayı hafifçe
ortaya çıkarın ve gümüş zincir ile haçı çizin. Sağ taraftaki omuz üzerine,
aralıkları iyi ayarlanmış taramalı çizgilerle açık bir ton atın.
7 Yüz hatlarına son detayları ekleyin Conte
kaleminin ucunu iyice sivriltin ve daha önce pas geçtiğiniz tüm yüz hatları
üzerinde tekrar çalışın. Örneğin, gözlerin iç köşelerindeki benekler gibi.
Bıyık ve sakal üzerinde de kısa tarama çizgileriyle çalışın.
TAMAMLANMIŞ RESİM
A Yumurta kafa
Bu portrede, yumurtaya benzer şekli ile kafa çok net bir
şekilde görülüyor. Kafatasının formu da açıkça ortada.
B Başın duruşu
Kafanın açısı, soldan gelen kuvvetli ışıkla birlikte iyi bir
ton kontrastı yaratıyor ve yüz hatlarının detaylarını gösteriyor.
C Kafa ve omuzlar
Üst gövde, sadece eskiz çalışması ile belirtilmesine rağmen,
kafanın sabitlendiği yer olması bakımından gerekli ve portreye hem bütünlük hem
de karakter kazandırıyor.